ارزیابی مشخصات هیدرولیکی سامانه آبیاری زیرسطحی تراوای ثقلی در لترال های شیبدار

نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده فیزیک - دانشگاه یزد - یزد- ایران

2 دانشکده منابع طبیعی - دانشگاه یزد- یزد- ایران

چکیده

بخش عمده‌ی آب با کیفیت موجود به‌مصرف آبیاری گیاهان می‌رسد و استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری زیرسطحی یکی از گزینه‌های کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی می‌باشد. در روش آبیاری زیرسطحی لوله تراوای ثقلی، آب مورد نیاز گیاه در فشار بسیار کم، از طریق لوله‌های مشبک پوشیده با پارچه پلاستیکی، مستقیماً در اختیار ریشه قرار می‌گیرد. یکی از چالش‌های این سامانه نوین آبیاری عدم یکنواختی توزیع آب نشتی در طول لترال‌های شیبدار می‌باشد. در این پژوهش،آزمایش‌های هیدرولیکی بر روی لترال‌های پلکانی با طول‌های 83 ، 102 و 114 متر و با دبی آب ورودی 735/0 تا 125/1 لیتر بر ثانیه انجام شد. نتایج نشان داد که سرعت پیشروی جبهه‌ی آب در طول لترال نه تنها به دبی آب ورودی، بلکه به تعداد موانع سیفونی (و تعداد تختگاه‌ها) و ارتفاع آنها نیز بستگی دارد. موانع سیفونی و تخت-گاه‌ها عملاً باعث افزایش انرژی پتانسیل فشاری و در نتیجه افزایش یکنواختی پخش آب در طول خط لوله می‌شوند. نتایج نشان دادکه دبی بهینه و لازم برای آبیاری لترال نه تنها به طول آن، بلکه به زمان (از سال) انجام فرایند آبیاری نیز بستگی دارد. همچنین مشخص شد تراوایی لوله‌های این سامانه زیرسطحی بیش از 100 برابر تراوایی لوله‌های سفالی در بار هیدرولیکی مشابه می‌باشد. یکنواختی توزیع آب در تختگاه‌های لترال با استفاده از یک مدل فیزیکی برای رابطه نشت – فشار شبیه سازی شد. نتایج موید این است که چنانچه دبی آب ورودی متناسب با طول لترال، زمان از سال، و بیش از مقدار بهینه باشد، یکنواختی آبیاری مطلوب حاصل می‌شود

کلیدواژه‌ها

موضوعات