اندازه‌گیری آلاینده‌های آب زیرزمینی، تحلیل مدل IRWQIGC، و بررسی تغییرات مکانی با استفاده از روش‌های قطعی و زمین آمار: مطالعه موردی دشت فریمان-تربت جام

نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم و مهندسی محیط‌زیست، دانشکده علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی محیط‌‌زیست، دانشکده علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تحلیل کیفیت آب‌های زیرزمینی دشت فریمان-تربت جام در استان خراسان رضوی برای کاربری حفاظت محیط زیست است که از طریق تکنیک‌های بررسی میدانی، نمونه‌برداری تصادفی، و آزمایش انجام شد. طی پاییز 1398 تا بهار 1399، از 10 حلقه چاه عمیق نمونه‌برداری و کیفیت آب‌ با شاخص پارامترهای متداول کیفیت آب زیرزمینی (IRWQIGC) تعیین و روش‌های فاصله معکوس و کریجینگ ساده جهت بررسی تغییرات مکانی به‌کار گرفته شد. هدایت الکتریکی با هدایت سنج، جامدات محلول کل با روش فیلتراسیون، سختی به روش تیتراسیون، و نیترات به روش تعیین یون نیترات آب با اسپکتروفتومتر مرئی-فرابنفش اندازه‌گیری شد. بهترین کیفیت آب از لحاظ وضعیت محیط زیست در پاییز (نسبتا خوب با شاخص 45/60) و بدترین کیفیت آب در بهار (نسبتا بد با شاخص 14/34) قرار داشت. همچنین بهترین کیفیت آب زیرزمینی مربوط به چاه رباط سمنگان (نسبتا خوب با شاخص 80/54) و بدترین کیفیت مربوط به چاه قلعه خاکی (بد با شاخص 75/28) بود. 60 % چاه‌ها در طبقه‌ی شور و 40% در طبقه‌ی خیلی شور قرار داشتند. تفاوت معنی داری بین روش قطعی و زمین آمار به لحاظ مقادیر مربع میانگین ریشه دوم و میانگین قدر مطلق درصد خطا وجود نداشت. آب‌های زیرزمینی جنوب و جنوب شرقی دشت از نظر شوری و سختی و آب‌های زیرزمینی شمال و شمال غربی از نظر نیترات غلظت‌های بالاتری را نسبت به سایر نقاط نشان دادند. لازم است برای بهبود کیفیت آب‌های زیرزمینی، بهره‌برداری بی‌رویه به حداقل برسد و استفاده از کود‌های شیمیایی به صورت کنترل شده انجام شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

دانش آب و هیدرولیک
دوره 35، شماره 1
فروردین 1403
صفحه 1-23

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار