ارزیابی سناریوهای تخصیص منابع آب حوضه مهاباد تحت تاثیرتغییر اقلیم با استفاده از مدل WEAP
چکیده
تغییر اقلیم موجب تغییر در فرآیندهای هیدرولوژیکی و دسترسی به آب در سطح جهانی شده است. معرفی راهبردهای مناسب مدیریت آب و درک تعامل بین تغییر اقلیم و منابع آب، به محققان و سیاستگذاران در کاهش اثرات مضر ناشی از تغییر اقلیم همچون بهرهبرداری بیرویه و برنامهریزی نشده از منابع آب کمک خواهد کرد. لذا اتخاذ سیاستهای مدیریت عرضه و تقاضای آب تحت تاثیر تغییر اقلیم و ارزیابی پیامدهای وقوع سناریوهای مختلف اقلیمی ضروری است. با توجه به اهمیت موضوع در این تحقیق سناریوهای مختلف اقلیمی در حوضه آبخیز مهاباد مورد ارزیابی قرار گرفت. بهمنظور بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر سایتهای عرضه و تقاضا (کشاورزی و شرب)، دادههای مدلهای گردش عمومی جو تحت دو سناریو RCP4.5 و RCP8.5 استخراج شد. سپس دادههای مستخرج با استفاده از مدل LARS_WG ریزمقیاس نمایی گردید و در ادامه از مدل IHACRES برای شبیهسازی بارش- رواناب استفاده گردید و در نهایت خروجیهای این مدل بهعنوان ورودی به مدل WEAP معرفی شدند. سپس تاثیر تغییر اقلیم بر سایتهای عرضه و تقاضا تحت سناریوهای مختلف اقلیمی با استفاده از مدل WEAP شبیه سازی گردید. در ادامه اثرات تغییر اقلیم در طی دوره آماری 2020 تا 2039 بر سایتهای عرضه و تقاضا با استفاده از مدل بارش- رواناب IHACRES پیشبینی و مشخص گردید که ضریب همبستگی و خطای اریبی به ترتیب در دوره واسنجی 72 درصد، 08/0، و در دوره اعتبارسنجی 69 درصد و 59/0 بود که نشان دهنده کارآیی قابل قبول مدل در منطقه است. در نهایت خروجیها مدل IHACRES بهعنوان ورودی مدل WEAP معرفی و مشخص شد که با اولویت تخصیص یک برای شرب و دو برای کشاورزی مدل CMIP5( MIROC 8.5) تحت سناریوRCP 8.5 بیشترین میزان تقاضای برآورد نشده را دارد. از سوی دیگر، مدل CMIP5 (GFDL4.5) تحت سناریو RCP 4.5 با 72 درصد قابلیت اطمینان حجمی و 42 درصد قابلیت اطمینان زمانی، بالاترین قابلیت اطمینان را خواهد داشت. در مجموع، مدل CMIP5 (GFDL4.5) نسبت به سایر سناریوها قابلیت اطمینان حجمی و زمانی بالاتری دارد و در تامین تقاضای سایتهای کشاورزی و شرب عملکرد بهتری دارد. لذا پیشنهاد میشود در تحقیقات آتی از این مدل جهت برآورد دادههای بارش و دما و شبیهسازی هیدرولوژیکی استفاده گردد.