ارزیابی سناریوهای تخصیص منابع آب حوضه مهاباد تحت تاثیرتغییر اقلیم با استفاده از مدل WEAP

چکیده

تغییر اقلیم موجب تغییر در فرآیندهای هیدرولوژیکی و دسترسی به آب در سطح جهانی شده است. معرفی راهبردهای مناسب مدیریت آب و درک تعامل بین تغییر اقلیم و منابع آب، به محققان و سیاستگذاران در کاهش اثرات مضر ناشی از تغییر اقلیم همچون بهره­برداری بی­رویه و برنامه­ریزی نشده از منابع آب کمک خواهد کرد. لذا اتخاذ سیاست­های مدیریت عرضه و تقاضای آب تحت تاثیر تغییر اقلیم و ارزیابی پیامدهای وقوع سناریوهای مختلف اقلیمی ضروری است. با توجه به اهمیت موضوع در این تحقیق سناریوهای مختلف اقلیمی در حوضه آبخیز مهاباد مورد ارزیابی قرار گرفت. به­منظور بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر سایت­های عرضه و تقاضا (کشاورزی و شرب)، داده­های مدل­های گردش عمومی جو تحت دو سناریو RCP4.5 و RCP8.5 استخراج شد. سپس داده­های مستخرج با استفاده از مدل LARS_WG ریزمقیاس نمایی گردید و در ادامه از مدل IHACRES برای شبیه­سازی بارش- رواناب استفاده گردید و در نهایت خروجی­های این مدل به­عنوان ورودی به مدل WEAP معرفی شدند. سپس تاثیر تغییر اقلیم بر سایت­های عرضه و تقاضا تحت سناریوهای مختلف اقلیمی با استفاده از مدل WEAP شبیه سازی گردید. در ادامه اثرات تغییر اقلیم در طی دوره آماری 2020 تا 2039 بر سایت­های عرضه و تقاضا با استفاده از مدل بارش- رواناب IHACRES پیش­بینی و مشخص گردید که ضریب همبستگی و خطای اریبی به ترتیب در دوره واسنجی 72 درصد، 08/0، و در دوره اعتبارسنجی 69 درصد و 59/0 بود که نشان دهنده کارآیی قابل قبول مدل در منطقه است. در نهایت خروجی­ها مدل IHACRES به­عنوان ورودی مدل WEAP معرفی و مشخص شد که با اولویت تخصیص یک برای شرب و دو برای کشاورزی مدل CMIP5( MIROC 8.5) تحت سناریوRCP 8.5  بیشترین میزان تقاضای برآورد نشده را دارد. از سوی دیگر، مدل CMIP5 (GFDL4.5) تحت سناریو RCP 4.5 با 72 درصد قابلیت اطمینان حجمی و 42 درصد قابلیت اطمینان زمانی، بالاترین قابلیت اطمینان را خواهد داشت. در مجموع، مدل CMIP5 (GFDL4.5) نسبت به سایر سناریوها قابلیت اطمینان حجمی و زمانی بالاتری دارد و در تامین تقاضای سایت­های کشاورزی و شرب عملکرد بهتری دارد. لذا پیشنهاد می­شود در تحقیقات آتی از این مدل جهت برآورد داده­های بارش و دما و شبیه­سازی هیدرولوژیکی استفاده گردد.

کلیدواژه‌ها